I bitwa o lotnisko w Doniecku
48°00′54″N 37°45′00″E/48,015000 37,750000| Wojna w Donbasie | |||
 bitwa o lotnisko w Doniecku | |||
| Czas |
26–27 maja 2014 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Wynik |
zwycięstwo Ukrainy | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||
Położenie na mapie obwodu donieckiego  | |||
Położenie na mapie Doniecka  | |||
| 48°00′54″N 37°45′00″E/48,015000 37,750000
| |||
I bitwa o lotnisko w Doniecku – pierwsza bitwa między ukraińską armią a prorosyjskimi separatystami (wspieranymi przez rosyjską armię i siły specjalne) o ustalenie kontroli nad portem lotniczym w Doniecku. Szturmowe grupy Rosjan były zmuszone cofnąć się i poniosły ciężkie straty w ludziach.
Po bitwie 26 maja ukraińscy wojskowi przez kilka miesięcy nie podejmowali prób szturmu, jednak jesienią 2014 roku działania bojowe wznowiono, w znacznie większej skali[2].
Geneza konfliktu
[edytuj | edytuj kod]Próby przejęcia kontroli nad donieckim portem lotniczym separatyści zaczęli realizować 17 kwietnia 2014, 10 dni po ogłoszeniu Donieckiej Republiki Ludowej (DRL). W tym dniu na lotnisko przybyło od 70 do 200 prorosyjskich aktywistów wraz z ochroną, członków organizacji weteranów, cywilów itp. Nad wejściem do portu lotniczego był wywieszony sztandar DRL[3], jednak port lotniczy pozostał pod ukraińską kontrolą[4].
6 maja praca lotniska została wstrzymana z uwagi na zagrożenie dla bezpieczeństwa lotów[5]. Według danych strony rosyjskiej, do uczestnictwa w operacji zajęcia donieckiego portu lotniczego, w maju 2014 roku w obwodzie rostowskim (Rosja) pod kierunkiem rosyjskiego kuratora zostały sformowane 3 grupy. W skład grup weszli weterani lokalnych konfliktów na postsowieckim obszarze, dołączyli się również najemnicy-ochotnicy z Krymu i Czeczenii, czynni żołnierze Sił Zbrojnych FR. Siły Federacji Rosyjskiej liczyły 120 osób. Dowódcami grup byli: „Granit”, „Północ” i „Stara”, a ogólne dowództwo pełnił weteran o imieniu Omon, o pseudonimie „Iskra”. W nocy z 24 na 25 maja na 5 ciężarówkach KAMAZ trzy grupy żołnierzy wyjechały z Rosji w stronę Doniecka. Grupa dołączyła się do batalionu „Wostok” i wstąpiła pod dowództwo Chodakowskiego, byłego dowódcy Donieckiej Alfy SBU. 25 maja przybyła grupa żołnierzy razem z batalionem „Wostok” i wzięli udział w improwizowanej paradzie przed budowlą Donieckiej OAP. Według rosyjskich źródeł, Chodakowski wszelkimi sposobami przekonywał rosyjskich dowódców, że ma on nieformalne porozumienia z dowództwem ukraińskich sił w porcie lotniczym co do tego, że bitwa się nie odbędzie.
25 maja odbyły się wybory Prezydenta Ukrainy.
Siły stron
[edytuj | edytuj kod]Ogólna liczebność prorosyjskich grup, które brały udział w zajęciu portu lotniczego, według danych Jurija Butusowa wynosiła 220 osób: 45 żołnierzy „Iskry”, 26 specprotegowanych, 120 osób batalionu „Wostok” i 30 osób batalionu „Ostoja”[6].
Według danych „Filina”, na początku bitwy strona ukraińska miała 115 bojowników[7]. Po przybyciu wzmocnienia, które desantowało się już podczas walki ze śmigłowców, ukraińskie siły zostały powiększone do 130 osób: to znaczy do 116 bojowców 3. pułku do zadań specjalnych i 15 bojowców 25. brygady powietrznodesantowej[8].
Przebieg wydarzeń
[edytuj | edytuj kod]W nocy na 26 maja blisko 3. godziny nocy[3], na teren portu lotniczego weszło bez walki blisko 80 uzbrojonych, dobrze wyekwipowanych dywersantów z drużyny „Iskra”. Poprowadził ich oficer SBU Ołeksandr Gołowura[9]. Do terminalu razem z rosyjskimi specprotegowanymi weszli: Ołeksandr Chodakowski i Aleksandr Borodaj[10], agent służb specjalnych Federacji Rosyjskiej, który w tym czasie był w roli premiera DRL. Ołeksandr Chodakowski wkrótce skontaktował się z ukraińskim dowództwem i wysunął ultimatum o wyprowadzeniu ukraińskich wojskowych, którzy ochraniali wewnętrzny obwód portu lotniczego. Dla zyskania czasu ukraińscy wojskowi odpowiedzieli, że nie wyprowadzą ludzi i sprzętu, dopóki lotniska nie opuszczą cywile, w tym personel portu lotniczego – ostatni samolot rejsowy miał odlecieć z lotniska o 7:00 rano. W tym czasie ukraińskie siły rozmieściły 2 armaty przeciwlotnicze ЗУ- 23-2 na pasie startowym w znacznej odległości od nowego terminalu lotniska. Jedną armatą dowodził lejtnant Eugeniusz Podolianczyk, inną – bojowiec o pseudonimie „Czyk”[11]. Pociskiem kalibru 23 mm mieli możliwość przeszywać grube szkło nowego terminalu, w przeciwieństwie do karabinu maszynowego, który nie przebijał grubego szkła z takiej odległości. W tym czasie prorosyjscy separatyści zajmowali pozycje w nowym terminalu, zagospodarowując kluczowe punkty na dachu.
O 7:00 rano port lotniczy ogłosił tymczasowe wstrzymanie obsługi rejsów[12], a z czasem państwowa lotnicza służba Ukrainy wydała zawiadomienie o zmianach w regułach przeprowadzania i zabezpieczania lotów, a także w nawigacji lotniczej — poza tym loty do Doniecka zostały zabronione do 18:00 26 maja[13].
Blisko 7. rano, według rosyjskich danych, separatyści otrzymali wzmocnienie — składające się przeważnie z Czeczenów — w wyniku tego, liczba wojskowych w terminalu wynosiła 120 osób.
Po ewakuacji cywilnego personelu lotniska, ukraińskie dowództwo ogłosiło kolejne ultimatum – w którym nakazało opróżnienie pomieszczenia portu lotniczego pod groźbą zastosowania siły. O 10:00 rano demonstracyjny przelot nad portem lotniczym zrealizowali szturmowcy Su-25, a w stronę lotniska wyruszyły śmigłowce z desantowcami dla wzmocnienia ukraińskiego garnizonu[14].
Straty
[edytuj | edytuj kod]Ukraińskie siły nie utraciły żadnego żołnierza[15]. Według sztabu generalnego trzech żołnierzy zostało rannych, w tym jeden o pseudonimie „Tajson”, oraz dwóch jego pobratymców. Z wieży na terenie portu lotniczego strzelał ukraiński snajper, którego prorosyjskie siły próbowały zabić, strzelając z automatycznego granatnika AGS. Pociski Granatnika AGS-17 z powodu wiatru nie doleciały do samej wieży i zraniły wspomnianych wcześniej trzech żołnierzy[16].
Według Aleksandra Borodaja, ogólne straty w boju 26 maja wynosiły w przybliżeniu 100 osób, włączając ludność cywilną. Wśród poległych w boju 26 maja zidentyfikowano 33 obywateli Federacji Rosyjskiej[17].
Skutki bitwy
[edytuj | edytuj kod]- 27 maja w nocy do portu lotniczego przybył 140. pododdział Centrum Operacji Specjalnych[18].
- Po kilku dniach w porcie lotniczym wylądowały 4 samoloty transportowe Ił-76, które dostarczyły pododdziały 72. Brygady Zmechanizowanej z Białej Cerkwi w celu dokonania zmiany żołnierzy w garnizonie donieckiego portu lotniczego.
- 28 maja 2014 opublikowano fotografie znacznej ilości trofeów w postaci miotaczy ognia i granatników, wśród których było kilka Miotaczy ognia RPO Trzmiel[19].
- 1 czerwca 2014 roku Michael Smallwood z centrum badań broni ARES opublikował materiał, w którym zidentyfikował użycie miotaczy ognia МРО-А przez prorosyjskie ugrupowania zbrojne w starciach 26 maja o port lotniczy Donieck. Był to jeden z pierwszych potwierdzonych przypadków użycia МРО-А, rosyjskiej wersji miotacza ognia RPO Trzmiel, w wojnie w Doniecku[20].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Donieck. 26 maja. Port lotniczy. Sprawozdanie uczestnika.
- ↑ Dozens of Militants Killed in Battle for Donetsk Airport. voanews.com, 2014-05-27. [dostęp 2014-05-29]. (ang.).
- ↑ a b У донецькому аеропорту сепаратисти вивісили прапор ДНР.
- ↑ Бойовики приїхали штурмувати Донецький аеропорт. 5.ua. [dostęp 2016-17-04]. (ukr.).
- ↑ Port lotniczy ponawia pracę. airport.dn.ua. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-23)]..
- ↑ 26 мая 2014 года. Первый бой в Донецком аэропорту и разгром российского отряда „Искра” – рассказ спецназовца 3-го полка, позывной Турист, который первым дал команду открыть огонь.
- ↑ Dane Filina.
- ↑ 26 мая 2014 года. Первый бой в Донецком аэропорту и разгром российского отряда „Искра” – рассказ спецназовца 3-го полка, позывной Турист, который первым дал команду открыть огонь. censor.net.ua. [dostęp 2016-28-05]. (ukr.).
- ↑ Термінал і Термінатори: як довго захищатимуть Донецький аеропорт?
- ↑ Арестован предатель, сдавший российскому спецназу аэропорт Донецка 25 мая.
- ↑ Trwają walki o lotnisko w Doniecku. Nie żyje jedna osoba. tvn24.pl, 2014-05-26. [dostęp 2014-05-26]. (pol.).
- ↑ Port lotniczy Doniecka wstrzymuje pracę przez terrorystów. unian.ua. [dostęp 2018-04-03]. (ukr.).
- ↑ Państwowa służba ograniczyła poloty do Doniecka. unian.ua. [dostęp 2018-04-03]. (ukr.).
- ↑ W Donieckim porcie lotniczym idzie bój, Ukraińcy prowadzą oczyszczanie od terrorystów (foto). unian.ua. [dostęp 2018-04-26]. (ukr.).
- ↑ „Takiego haniebnemu narodowi jak rosyjska nie widziałem”! – rosyjskojęzyczny dowódca kompanii 3-го pułku specnazu. WIDEO // YouTube.
- ↑ Ukraiński oficer: Co najmniej 200 zabitych terrorystów. Poddadzą się albo zlikwidujemy wszystkich. tvn24.pl, 2014-05-27. [dostęp 2014-05-29]. (pol.).
- ↑ Premier DRL: około 100 bojowników i ludności cywilnej zginęło w Doniecku. ria.ru, 2014-05-27. [dostęp 2014-05-27]. (ros.).
- ↑ Poroszenko: na wschodniej Ukrainie panuje „stan wojny”. tvn24.pl, 2014-05-28. [dostęp 2014-05-09]. (pol.).
- ↑ W porcie lotniczym Doniecka jest ujawniony ogromny arsenał rosyjskiej broni (foto). tvn24.pl. [dostęp 2014-05-28]. (pol.).
- ↑ Russian MRO-A Rocket Launchers in Ukraine. ARES. [dostęp 2014-06-01]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Wojciech Górecki, Półwysep, czyli wyspa. Krym w trzecim roku po aneksji w: Punkt Widzenia OSW nr 61 Wyd. Ośrodek Studiów Wschodnich wersja elektroniczna
- Map on Ukraine Unrest. LiveMap, 2014-08-03. [dostęp 2014-08-13]. (pol.).
- Wojciech Pięciak, Adam Nowak, Raport o rosyjskich zbrodniach, Tygodnik Powszechny 8.12.2015, dostęp 2016-03-13
- Raport: Rosyjskie zbrodnie wojenne we wschodniej Ukrainie w 2014 roku